Eikenprocessierups

Op eikenbomen in de gemeente Boekel kan men in de maanden mei, juni en juli eikenprocessierupsen aantreffen. Deze rupsen gaan groepsgewijs (in processie) op zoek naar voedsel (eikenblad). Na contact met de haren van deze rups kunnen klachten ontstaan zoals jeuk, huiduitslag, irritatie aan de ogen of aan de luchtwegen.
Hieronder treft u informatie aan hoe u de eikenprocessierups kunt herkennen, hoe u de aanwezigheid kunt melden en tot slot advies hoe u het ongemak van de brandhaartjes kunt beperken.

Van rups naar vlinder

De eikenprocessierups is de larve van een nachtvlinder, die haar eitjes legt in de toppen van eikenbomen. Daar overwinteren ze. Eind april komen de rupsen tevoorschijn. Na een aantal vervellingsstadia zijn ze in juli volgroeid. Na de derde vervelling krijgen de rupsen brandharen. Dit gebeurt tussen half mei en eind juni. In juli verpoppen de rupsen zich tot vlinder, waarna de vrouwtjes hun eitjes leggen. Daaruit verschijnen volgend jaar weer jonge rupsen.
Hoe kun je zien dat er processierupsen in een eikenboom zitten?
De rupsen leven in groepen bijeen en maken op de stammen of dikkere takken nesten: een dicht spinsel van vervellingshuidjes, met brandharen en uitwerpselen. Vanuit hun nesten gaan de rupsen ’s nachts in processie op zoek naar voedsel. Zichtbaar gevolg zijn kaalgevreten eikenbomen.

Klachten door brandharen

Er zijn vooral risico’s voor de gezondheid in de periode dat de eikenprocessierupsen brandharen hebben (half mei-juli). Met hun weerhaakjes dringen de pijlvormige haren bij aanraking gemakkelijk in de huid, ogen en luchtweg. Stoffen die daarbij vrijkomen roepen reacties op die lijken op ‘allergische’ reacties. Bij iemand die vaker met de brandharen in contact komt, kunnen die veel sterker zijn. De reacties kunnen zeer sterk van persoon tot persoon verschillen. De huidirritaties die binnen acht uur optreden zijn rood en pijnlijk en gaan gepaard met hevige jeuk, die tot twee weken kan aanhouden. Als de brandharen in de ogen komen, kan binnen enkele uren een rode, pijnlijke en jeukende zwelling en irritatie optreden. Inademing van de brandharen kan leiden tot irritaties en ontstekingen van het slijmvlies van de neus, keel en luchtwegen.

Hoe voorkomt u ongemak?

• Vermijd elk contact met de rupsen en resten ervan, zoals vrijgekomen brandharen en lege nesten.
• Zorg bij een bezoek aan een (natuur-)gebied met rupsen voor goede bedekking van de hals, armen en benen en ga niet op de grond zitten.
• Na aanraking van de rupsen of haren niet gaan krabben of wrijven, maar de huid of ogen goed wassen of spoelen met water. Zo nodig ook kleren wassen.
• Klachten verdwijnen in het algemeen binnen twee weken. Een zachte crème op basis van aloë vera, calendula, kamfer of menthol kan verlichting geven. Neem bij ernstige klachten contact op met uw huisarts.

Wat doen we eraan?

De gemeente Boekel heeft er voor gekozen om dit jaar de eikenprocessierups niet preventief te bestrijden. Met het spuiten bestrijden we namelijk niet alleen de rups, maar brengen we ook andere soorten insecten zoals bijen en hommels in gevaar. De laatste jaren hebben we al ingezet op veel minder spuiten en meer inzetten op natuurlijke bestrijding van de rupsen door het ophangen van nestkasten en inzaaien van bloemenmengsels op diverse plekken.

Daarnaast kunnen rupsen bestreden worden door ze weg te zuigen. Dit doet de gemeente op basis van meldingen. Er wordt dan ook gekeken naar de locatie van de melding. Plekken waar veel mensen komen krijgen voorrang.

Meer informatie?

Op de websites van het ministerie van LNV: www.minlnv.nl (Deze link gaat naar een externe website) en van de GGD www.gezondbrabant.nl (Deze link gaat naar een externe website) vindt u meer informatie. Voor gezondheidsvragen kunt u terecht bij Bureau Gezondheid, Milieu en Veiligheid van de GGD’en Brabant/Zeeland, telefoon 0900 36 86 868.
Voor informatie over de bestrijding door de gemeente Boekel kunt u contact opnemen op nummer 0492-326800 of via email: info@boekel.nl.